Parkinson
Wat is Parkinson?
Bij de ziekte van Parkinson sterven de hersencellen die dopamine maken versneld af. Dopamine is een stofje dat ervoor zorgt dat signalen van de ene naar de andere hersencel worden doorgegeven. Hoe de ziekte veroorzaakt wordt, is nog niet precies bekend. Parkinson heeft geen invloed op de levensverwachting, maar wel op de kwaliteit van leven. De ziekte is complex en kan veel verschillende klachten tot gevolg hebben. Naarmate u ouder wordt, stijgt de kans op Parkinson. Bij een klein deel van de patiënten speelt erfelijkheid een rol.
De ziekte van Parkinson kan verschillende klachten veroorzaken. Veelvoorkomende symptomen zijn: beven, stijfheid van de spieren, trager bewegen en houdings- en evenwichtsproblemen. Bij circa 75% van de patiënten beginnen deze symptomen aan één kant van het lichaam. Later volgt vaak de andere kant van het lichaam. De klachten worden vaak voorafgegaan door verminderde reuk, obstipatie, depressie en slaapstoornissen. Door het dopaminetekort kunt u problemen krijgen bij dagelijkse activiteiten. Verder zijn symptomen van de ziekte: geheugenstoornissen, slaapproblemen, depressies, concentratie problemen, persoonlijkheidsveranderingen, pijn, incontinentie, verandering van seksuele verlangens en/of stoornissen van de spijsvertering.
Er is nog geen duidelijke oorzaak gevonden voor het ontstaan van de Ziekte van Parkinson en Parkinsonismen. Bekend is wel dat een groot deel van de problemen veroorzaakt wordt door het defect raken van bepaalde zenuwcellen in een specifiek gebied van de hersenen, waardoor er een tekort aan de chemische stof dopamine ontstaat. Bij Parkinsonisme zijn het meestal juist de zenuwcellen die dopamine ontvangen die beschadigd raken en niet meer reageren op dopamine. Er worden ook andere delen van de hersenen aangetast. Parkinsonismen veroorzaken vergelijkbare klachten als Parkinson, maar de medicijnen die gebruikt worden om de symptomen te onderdrukken werken niet of minder goed. Ook het verloop van de ziekte is anders.
Specialistische behandelaren
Als de diagnose van de Ziekte van Parkinson of Parkinsonisme door een gespecialiseerde neuroloog is vastgesteld, heeft Azora Advies en Behandelcentrum een multidisciplinair team van zorgverleners voor u klaar staan om u zo goed mogelijk te helpen. Dit zijn fysiotherapeuten, ergotherapeuten, diëtisten en logopedisten die allen zijn aangesloten bij het ParkinsonNet en Parkinson Netwerk Doetinchem. ParkinsonNet zorgverleners zijn geschoold in het begeleiden en behandelen van mensen met de Ziekte van Parkinson en Parkinsonismen en hun naasten. Door de verscheidenheid aan problemen die kunnen ontstaan zoals problemen met bewegen, spraak en eten zijn er vaak meerdere disciplines betrokken. Wij werken onderling nauw samen en hebben korte lijntjes met de neurologen en Parkinson-verpleegkundigen, wat de zorg ten goede komt. Via het Parkinson Netwerk Doetichem is er ook een Parkinson café Doetinchem.
Waar kunt u terecht?
Onze behandelaren werken in onze moderne praktijk in Terborg. De behandelingen kunnen, in overleg met u, zowel individueel als in groepsverband plaatsvinden. Is het voor u niet mogelijk om naar de praktijk te komen? Dan komen we bij u aan huis.
Verwijsbrief nodig?
Onze vakgroepen diëtetiek, ergotherapie en fysiotherapie werken met directe toegankelijkheid. Voor de vakgroep logopedie heeft u een verwijsbrief van een arts of medisch specialist nodig. Heeft u een verwijsbrief? Neem deze dan mee naar uw eerste afspraak.
Fysiotherapie bij Parkinson
Tijdens elk stadium van de ziekte van Parkinson kunt u voor informatie, advies en/of behandeling op maat terecht bij ons. Bij de ziekte van Parkinson richt fysiotherapeutische behandeling zich op het voorkomen, stabiliseren of verminderen van uw problemen tijdens het bewegen. Ook kunnen we u helpen bij het opbouwen of onderhouden van uw conditie en de verbetering van specifieke, dagelijkse activiteiten. Het is verstandig om naar een fysiotherapeut te gaan als u:
- wilt leren hoe u met deze ziekte zo goed mogelijk kunt bewegen
- het lastig vindt om geregeld aan lichaamsbeweging te doen
- vragen hebt over (veilige en passende) lichaamsbeweging; problemen hebt bij ‘normale’ dagelijkse activiteiten zoals lopen, opstaan uit een stoel, omdraaien in bed of in de auto stappen
- bang bent om te vallen of (bijna) gevallen bent en/of pijnklachten hebt.
Ergotherapie bij Parkinson
Als u de ziekte van Parkinson heeft of als er sprake is van Parkinsonismen, dan ondervindt u in toenemende mate hinder bij het uitvoeren van dagelijkse handelingen die voor u belangrijk zijn. Wij kunnen u leren hiermee om te gaan. Ook als uw klachten nog niet zo ernstig zijn kan ergotherapie heel zinvol zijn. Al vast een keer kennismaken om elkaar te leren kennen en ook samen bepalen op welke momenten ergotherapie zinvol is kan een meerwaarde kan hebben:
- We kunnen samen met u bekijken welke activiteiten u op een dag uitvoert en of u deze wellicht anders zou willen plannen. Dit kan bijvoorbeeld zijn om u inzicht te geven in hoe u uw energie kunt verdelen. Tevens kunnen we samen nagaan of u deze activiteiten misschien op een andere manier zou kunnen uitvoeren zodat het minder inspanning kost.
- We kunnen u vaardigheden/cues aanleren om op gang te komen indien u hinder ervaart in het bewegen zoals bij bevriezen.
- We kunnen u strategieën aanleren om bewegen gemakkelijker en veiliger te maken tijdens het uitvoeren van de dagelijkse handelingen. Dit kan bijvoorbeeld door samen te bekijken hoe u stress en tijdsdruk tijdens activiteiten kunt verminderen, hoe u dubbeltaken kunt voorkomen, uw omgeving kunt aanpassen, etc.
- We kunnen u adviseren over het aanpassen van uw woning en het gebruik van hulpmiddelen. We kunnen u helpen met een eventuele aanvraag van hulpmiddelen en het gebruik van het hulpmiddel met u uitproberen en oefenen.
- Adviseren en begeleiden van mantelzorger. Uw partner of mantelzorger kan praktische tips ontvangen over wat een positief effect kan hebben om u optimaal te kunnen laten functioneren.
Kijk voor meer informatie waar ergotherapie bij kan helpen hier.
Logopedie bij Parkinson
De ziekte van Parkinson is een complexe aandoening waarbij problemen kunnen ontstaan met het uitvoeren van dagelijkse activiteiten. Wij kunnen u helpen bij problemen op het gebied van spreken, eten en drinken.
Kenmerken van de ziekte van Parkinson:
- Maskergelaat
- zachte hese stemgeving
- kleine articulatiebewegingen
- stotterachtige symptomen
- slikproblemen
- moeite met beheersing van speeksel.
Wij brengen samen met u, met behulp van een anamnese en onderzoek, uw hulpvraag in kaart. Ook indien u geen directe hulpvraag heeft, bent u gebaat bij vroegtijdig onderzoek en advies omtrent mogelijke veranderingen/klachten rondom spreken, slikken en speeksel-beheersing. Afhankelijk van uw hulpvraag en de ernst van de problemen wordt gekeken naar de mogelijkheden voor behandeling.
Zachte hese stemgeving
Onderzoek wijst uit dat de Pitch Limited Voice Treatment (PLVT), de meest gebruikte en de meest efficiënte behandelmethode is. De therapie is gericht op luid stemgeven, welke een positief effect heeft op uw verstaanbaarheid.
Slikstoornissen
Speekselverlies, moeite met kauwen, langzamer slikken en verslikken, moeten vroegtijdig onderkend worden om gezondheidsproblemen te voorkomen. Wij analyseren met u uw klachten bij het kauwen of slikken. Afhankelijk van de problematiek is de behandeling gericht op inzicht krijgen in uw klachten, advisering en informatie krijgen over hoe de normale slik- en kauwbeweging verloopt.
Voor een persoonlijk advies of vragen met betrekking tot spreken, slikken en speeksel-beheersing kunt u bij ons terecht. De adviezen zijn individueel en afgestemd op uw hulpvraag.
Diëtetiek bij Parkinson
Voeding kan de ziekte van Parkinson niet genezen. Aanpassingen in de voeding kunnen echter wel helpen bij een aantal symptomen van Parkinson. Hieronder ziet u een overzicht van mogelijke klachten waarbij we u kunnen adviseren. Daarnaast is het belangrijk om de inname van Levodopa goed af te stemmen op uw eiwitinname, omdat deze de werking van Levodopa kan beïnvloeden. Zeker als u net de diagnose Parkinson heeft gekregen is het goed om uw eiwitinname eens door te nemen met een diëtist voor praktische adviezen hierbij.
Ongewild gewichtsverlies
Veel mensen met Parkinson krijgen te maken met gewichtsverlies. Het gewichtsverlies heeft vaak meerdere oorzaken, zoals een verminderde eetlust, kauw- en slikproblemen, moeite met het bereiden van maaltijden, of overtollige bewegingen (dyskinesieën). Gewichtsverlies kan onder andere leiden tot een verminderde weerstand en langer herstel bij ziekte. Wij kijken samen met u naar uw huidige voeding en geven praktische adviezen om deze energie-gevend (en eventueel eiwitrijker) te maken. Denk hierbij aan het gebruik van dubbel beleg op brood, recepten voor het verrijken van de warme maaltijd of de inzet van medische voedingen.
Obstipatie (verstopping)
Obstipatie (verstopping) kan verschillende oorzaken hebben. Als gevolg van de ziekte van Parkinson kan de darmwerking verminderd zijn, maar obstipatie kan ook ontstaan door onvoldoende vezels en vocht in de voeding en minder beweging. Obstipatie kan ervoor zorgen dat de opname van de levodopa wordt vertraagd, waardoor de levodopa minder goed werkt. Wij kijken samen met u naar uw huidige voeding en geven ook hier weer praktische adviezen om meer vezels en vocht binnen te krijgen. Denk hierbij aan meer vezelrijke productkeuzes als roggebrood of gedroogd fruit.
Ongewenste gewichtstoename
Het gewicht kan toenemen doordat er meer of anders wordt gegeten, of doordat er minder wordt bewogen als gevolg van de ziekte van Parkinson. Het gewicht kan ook toenemen bij het gebruik van dopamineagonisten (zoals Requip en Sifrol). Deze medicatie vergroot de kans op verslaving, waarbij ook verslaving voor eten (bijvoorbeeld eetbuien) kan ontstaan. Ook bij patiënten die in de latere fase van de ziekte hersenstimulatie ondergaan kan het gewicht toenemen. Samen met u kijken we naar uw voedingspatroon om deze waar mogelijk te verbeteren met magere productkeuzes.
Kauw- en slikproblemen
Kauw- en slikproblemen treden vaak pas op in een latere fase van de ziekte van Parkinson. Het kauwen en doorslikken kan moeizamer gaan, waardoor patiënten minder gaan eten en drinken, en gewichtsverlies optreedt. Ook kunnen mensen met Parkinson zich verslikken in eten en drinken. Voedsel kan hierbij in de luchtwegen terecht komen en leiden tot een longontsteking. In samenwerking met de logopediste wordt er gekeken welke aanpassingen in uw voeding nodig zijn en hoe daarmee toch nog een lekker en volwaardig voedingspatroon kan worden samengesteld.
Orthostatische bloeddruk daling
Parkinsonpatiënten hebben vaak last van orthostatische hypotensie, met andere woorden: een plotse bloeddrukdaling bij het rechtstaan. Naast een aantal geneesmiddel aanpassingen, is ook door voldoende vocht (de timing van het vocht) en zout een bijdrage te leveren aan vermindering van de klachten. Hierbij nemen we ook weer uw huidige voedingspatroon onder de loep en geven we praktische adviezen voor verbetering.